همزمان با آغاز سال 2020 میلادی مرکز تحقیقاتی گارتنر اعلام کرد بطور میانگین هر کاربر آنلاین در هر ثانیه حدود 1.7 مگابایت داده تولید می‌کند. امروزه ردپای دیجیتالی کاربران منبع ارزشمندی است که میتواند جایگزین نفت شود، زیرا براحتی قابل استخراج است و از آنجا که اثر دیجیتالی بجا مانده از ما نشان دهنده بینش، نحوه تعاملات شخصی و برنامه ریزی هایمان برای آینده است، شرکت‌های بزرگ نظیر گوگل و فیسبوک از این ردپای دیجیتالی برای بدست آوردن گرایشات ما در زمینه های مختلف استفاده میکنند. خواه برای افزایش امنیت بیشتر خود در دنیای آنلاین و خواه برای از بین بردن اطلاعات شخصی مان، به نظر میرسد که حذف کامل ردپای دیجیتالی‌مان از دنیای وب کمی دشوار باشد.
تقریباً غیرممکن است که بتوانیم تمام فعالیت‌های آنلاین خود را بخاطر داشته باشیم و بتوانیم تک به تک آنها را پاک کنیم. حتی پس از حذف کامل ردپایمان، ممکن است برخی اطلاعات باقی بماند و گاهی از جایی ظهور کند.
مراحل حذف کامل ردپای دیجیتالی‌مان از دنیای وب
- شناسایی و حذف تمام حساب‌های کاربری آنلاین بصورت دستی
بسیاری از وب‌سایت‌ها برای بهره گیری کاربران از خدمات خود، شما را وادار میکنند که حتماً در آنها عضو شوید؛ این کاملاً منطقی است که کاربران مجبور برای استفاده از خدمات سایت‌ها در آنها عضو شوند، اما پس از آن کاملاً فراموش میکنید که اطلاعاتتان را در آن سایت ثبت کرده اید، اطلاعاتی نظیر شماره موبایل و ایمیل و گاها کدپستی.
1. وبسایت deseat.me یک ابزار مفید آنلاین است که به شما نشان می‌دهد با ایمیلتان در کدام وب‌سایت‌ها و خدمات آنلاین عضو شده‌اید. برای استفاده از این ابزار کافی است ایمیلتان را وارد کنید تا فهرست همه وب‌سایت‌هایی را که در آنها عضو هستید به‌صورت خودکار نشان دهد. متأسفانه این وبسایت تنها برای کاربران Gmail و Outlook قابل‌استفاده است.
برای بهره گرفتن از ابزار deseat.me گزینه Get started را از صفحه اصلی انتخاب و ایمیل Gmail یا Outlook خود را وارد کنید. پس از آن باید به این ابزار اجازه دهید تا به ایمیل‌هایتان دسترسی پیدا کند و آنها را بخواند. بدین ترتیب همهٔ ایمیل‌های شما را می‌خواند و پس از یافتن وب‌سایت‌ها، فهرستی از آنها را برای شما به نمایش درمی‌آورد. این فهرست هر بار تنها ۳ وبسایت را به شما نشان می‌دهد و اگر قصد دارید عضویت خود را در آنها لغو کنید، باید گزینه Delete queue را برگزینید. وقتی موفق شدید همه حساب‌های کاربری را حذف کنید، گزینه Delete this account را در انتهای صفحه وبسایت deseat.me برگزینید. سپس تأیید کنید که حتماً قصد دارید حساب کاربری‌تان را به همراه همه داده‌های گردآوری‌شده حذف کنید تا این روند تکمیل شود.
2. اگر ایمیلتان Gmail و Outlook نیست باید همه وب‌سایت‌هایی که در آنها عضو شده‌اید را، به خاطر بیاورید و حساب کاربری‌تان را در آنها حذف کنید.
برای این کار به صندوق پیام‌هایتان مراجعه و همه ایمیل‌های دریافتی را بررسی کنید. همهٔ وب‌سایت‌ها پس از تکمیل روند ثبت‌نام یک ایمیل تأیید ارسال میکنند و می‌توانید به کمک همین ایمیل تقریباً همه وب‌سایت‌های که در آنها عضو شده‌اید را پیدا کنید و برای حذف حساب‌های کاربری باید به وب‌سایت‌ها بروید.
3. اگر عادت دارید که ایمیل‌های غیرضروری را حذف کنید، از AccountKiller و justdelete.me استفاده کنید. این ابزارها فهرستی از وب‌سایت‌های محبوبی را که ممکن است در آنها عضو شده باشید را به شما نشان می‌دهند و همچنین لینک راهنمای حذف حساب کاربری شخصی را در هرکدام از این وب‌سایت‌ها در اختیارتان می‌گذارند. کافی است این فهرست را مرور کنید تا همهٔ وب‌سایت‌هایی را که قبلاً در آنها عضو شده‌اید، به خاطر بیاورید. روی نام وبسایت موردنظر کلیک کنید تا لینک صفحه راهنمای حذف حساب کاربری بارگذاری شود.
4. استفاده از Gooازgle Search برای یافتن و حذف همهٔ اطلاعات شخصی که به‌صورت عمومی در دنیای اینترنت به نمایش درمی‌آیند، مرحله آخر این روند است.
نام خود را در Google Search وارد کنید و آن را در علامت نقل‌قول انگلیسی قرار دهید. بدین ترتیب گوگل وادار میشود به دنبال صفحه‌هایی بگردد که نام و نام خانوادگی شما در آنها به همین شکل در کنار هم درج شده است. می‌توانید این روند را با آدرس ایمیل، شماره موبایل یا حتی نام کاربری هم اجرا کنید.
به‌جز گوگل می‌توانید به موتورهای جستجوی People نیز مراجعه کنید. این موتورهای جستجو قادر هستند اطلاعات زیادی را دربارهٔ شما به نمایش بگذارند و حتی می‌توانند برای به دست آوردن این اطلاعات دنیای dark web را هم جستجو کنند. Pipl و Peek You محبوب‌ترین موتورهای جستجو در زمینهٔ اطلاعات افراد هستند و خدمات هر دو کاملاً رایگان است و دامنه اطلاعاتی وسیعی در اختیاردارند.
اگر اطلاعاتی درباره خودتان پیدا کردید، به دنبال منبع آن بگردید و ببینید این اطلاعات دقیقاً کجا منتشر شده‌اند. گام بعدی هم این است که اطلاعات یا حساب کاربری‌تان را در وبسایت مذکور حذف کنید.
- لغو عضویت در فهرست ایمیلی وبسایت ها
همهٔ وب‌سایت‌ها این اجازه را می‌دهند که عضویتشان را از خبرنامه آنها لغو کنید، اما Unroll.me یک ابزار پیشنهادی مفید در این زمینه است که این روند لغو عضویت را با سرعت بیشتری انجام می‌دهد.
با ایمیل خود وارد Unroll.me شوید و اجازه‌های لازم را صادر کنید تا این ابزار آنلاین بتواند همه خبرنامه‌های ایمیلی را که در آنها عضو شده‌اید، شناسایی و فهرست کند. حالا به بخش Edit Subscriptions بروید تا بتوانید این فهرست را مشاهده کنید. کافی است گزینه Unsubscribe را در کنار هرکدام از این خبرنامه‌ها انتخاب کنید تا عضویتتان لغو شود.
- حذف نظرهای خود از تالارهای گفتگو
می‌توانید وارد حساب کاربری خود در این تالارها شوید و نظرهای درج‌شده خود را حذف کنید یا از مدیر وبسایت بخواهید به‌جای شما این کار را انجام دهد. اگر خودتان قادر نیستید نظرهایتان را حذف کنید یا قبلاً حساب کاربری‌تان را هم حذف کرده‌اید، باید لینک نظرها را به همراه یک پیام مؤدبانه به مدیر وبسایت ارسال کنید و از او بخواهید نظرات شما را از تالار گفتگو حذف کند.
حتماً باید دلیل قانع‌کننده و واقعی برای این درخواست داشته باشید تا مدیر وبسایت هم آن را عملی کند.
برای یافتن این نظرها می‌توانید نام کاربری‌تان را در موتور جستجوی گوگل وارد کنید و آن را در میان علامت نقل‌قول انگلیسی قرار دهید تا نتایج این جستجو دقیق‌تر باشند. اگر به دنبال نظر مشخصی هستید، بخشی از محتوای آن را در علامت نقل‌قول بگذارید و در گوگل وارد کنید.
نوعی محتوا نیز وجود دارد که شما به‌صورت مستقیم بر آن نظارتی ندارید، مانند مطالب و ارسال‌های شما در وب‌سایت‌های دیگران. در مواجهه با چنین مواردی بهتر است با مدیر سایت ارتباط برقرار کنید و از او بخواهید اطلاعات مربوط به شما را حذف کند. در این شرایط مؤدبانه برخورد کنید و دلیل موجه و منطقی برای طرح درخواستتان داشته باشید.
- پاک کردن کوکی‌ها
همیشه باید کوکی‌ها را پاک کنید تا مطمئن شوید که وب‌سایت‌ها نمی‌توانند در صورت مراجعه دوباره‌تان از این راه با شما ارتباط برقرار کنند. گزینه پاک کردن کوکی‌ها در منوی تنظیمات همهٔ مرورگرها وجود دارد؛ اما ابزارهای دیگری هم مانند CCleaner وجود دارند که شما را قادر می‌سازند با انتخاب یک گزینه همه کوکی‌های انباشته در مرورگرهای مختلف را پاک کنید.
- حذف حساب کاربری ایمیلی‌تان
اگر مایل هستید که نام و نشانتان را به‌طور کلی از دنیای اینترنت محو کنید، باید ایمیلتان را حذف کنید. به خاطر داشته باشید که امروزه درج آدرس ایمیل در اوراق حقوقی هم الزامی است، پس یک ایمیل جانبی ایجاد کنید تا در چنین مواقع ضروری از آن بهره ببرید.
روند حذف آدرس ایمیل شما دقیقاً به ارائه‌دهنده خدمات ایمیلی‌تان وابسته است. بدین ترتیب بهتر است ابتدا چگونگی حذف حساب کاربری در میزبان خود را جستجو کنید و با روش آن آشنا شوید.
اگر نتوانستید حساب کاربری خود را حذف کنید:
همیشه ممکن است وب‌سایتی پیدا شود که به شما اجازه ندهد حساب کاربری خود را حذف کنید. اغلب این وب‌سایت‌ها در منوی تنظیماتشان گزینه غیرفعال کردن حساب کاربری دارند که با انتخاب آن می‌توانید حسابتان را موقتاً از دسترس خارج کنید اما اطلاعاتتان همچنان در سرورهای وبسایت باقی می‌ماند. اگر بخش امنیتی این موضوع برایتان اهمیت دارد، پیشنهاد می‌کنیم اطلاعات نادرست را جایگزین اطلاعات صحیح قبلی کنید.
ابتدا سعی کنید همه اطلاعات غیرضروری و انتخابی را حذف و بعد اطلاعات نادرست را در قسمت‌های الزامی درج کنید. می‌توانید نام، آدرس، شماره تلفن و اساساً هر اطلاعات دیگری را به‌کل غلط وارد کنید و در آخر این صفحه را به یک ایمیل نامعتبر ارجاع دهید.
گاهی هم لازم است با بخش پشتیبانی مشتریان صحبت کنید تا بتوانید حساب کاربری‌تان را حذف کنید. البته تجربه نشان داده است که این راهکار معمولاً موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
مشکل Wayback Machine و چگونگی حذف کامل ردپای دیجیتالی‌مان از دنیای وب
Wayback Machine یک ابزار آنلاین بایگانی است که محتوای وبسایت را بایگانی می‌کند و آن را در اختیار همه کاربران قرار می‌دهد. اگر قبلاً محتوایی را در دنیای اینترنت بارگذاری کرده و حالا آن را حذف کرده‌اید، ممکن است ابزار Wayback Machine یک نسخه از آن محتوا را بایگانی کرده و در اختیار دیگران گذاشته باشد.
مشکل اصلی اینجاست که هیچ راهی وجود ندارد به محتوای بایگانی‌شده در Wayback Machine دسترسی پیدا کنید و آن را از بین ببرید. اگر متوجه شدید که اطلاعات شخصی‌تان توسط ربات‌های این ابزار گردآوری و بایگانی‌شده است، باید با گروه پشتیبانی آنها تماس بگیرید و آدرس URL صفحه موردنظر را که حاوی اطلاعات شخصی شماست در اختیارشان بگذارید و خواهش کنید آن را حذف کنند.
البته نمی‌توان بطور قطع ادعا کرد که Wayback Machine به درخواست حذف صفحه از سوی شما اهمیت می‌دهد، اما گروه پشتیبانی آنها قادر است صفحه‌های شخصی را در صورت نیاز از بین ببرد.
سخن آخر
روند حذف ردپای دیجیتالی به‌طور مستقیم به فعالیت‌های آنلاین وابسته است.
باز هم یادآوری می‌کنیم که حذف کامل ردپای دیجیتالی مان از دنیای وب ممکن نیست؛ مخصوصاً اگر تابه‌حال زمان زیادی را در آن صرف کرده باشیم.
ممکن است اطلاعات شما در دنیای dark web به بیرون درز کند و پیش از آنکه تصمیم بگیرید ردپایتان را پاک کنید، کسی موفق شده باشد اطلاعاتتان را بدزدد. احتمال دیگر هم این است که اطلاعاتتان روی سرورهای یک شرکت باقی‌مانده باشد و شرکت مذکور هم از حذف آنها سرباز زند.
به‌هرحال اگر تصمیم گرفته اید ردپای دیجیتالی‌تان را پاک‌کنید، در تلاش باشید تا همهٔ اطلاعات قابل دسترس را حتماً از بین ببرید.
